'My z niego wszyscy...'' czy zgadzasz się z opinią Z. Krasińskiego, że bez twórczości A. Mickiewicza nie byłoby polskiego romantyzmu?Uzasadnij swój sąd odwołując się do twórczości autora ,,Pana Tadeusza'' i do innych utworów literackich nawiązujących do jego dzieł.
Zygmunt Krasiński po śmierci Adama Mickiewicza, w liście do swego przyjaciela, napisał: "My z niego wszyscy..." są jednym z najsłynniejszych i zarazem najpiękniejszych nekrologów. Słowa te określają miejsce Mickiewicza w polskim życiu. Ten wielki człowiek, działacz i twórca głęboko i trwale zapisał się w naszej świadomości zbiorowej.
Mickiewicz jest jednym z wielkich, polskich wieszczów narodowych, który ogromnie zasłużył sie dla swego narodu. Żył i tworzył w latach polskiej okupacji. Ukończył studia i jeszcze jako młody mężczyzna został zmuszony do wyjazdu z kraju. W wyniku procesu Filomatów i Filaretów aresztowano go i więziono w Wilnie, a następnie zesłano w głąb Rosji. W kraju pozostawił wszystko, co kochał: dom, rodzinę, a przede wszystkim ukochaną... Pierwsza, prawdziwa miłość Mickiewicza- Maryla Wereszczakówna- została w kraju, a kontakt między nimi zerwał się, co oczywiście nie równa się zakończaniu miłości. Mickiewicz, mimo iż po jakimś czasie poślubił inną kobietą, nigdy nie przestał myśleć o swej młodzieńczej miłości. Wiele podróżował poszukując swojego miejsca na ziemi. Jak nakazywała moda romantyczna zwiedził orient, czyli wschód, co owocowało, m.in. powstaniem "Sonetów Krymskich". O ogromnej wadze jego twórczości świadczy fakt, iż sama data początkowa polskiego romantyzmu jest nieoderwanie związaną z jego osobą, a mianowicie rok 1822, czyli wydanie jego pierwszego tomiku poezji zatytułowanego "Ballady i romanse". Wiele napisanych przez niego dzieł zawiera elementy jego autobiografii, dzięki czemu nie tylko dzieła, ale całe jego życie miało ogromne znaczenie dla Polski. Jest to wzór romantycznego poety: wybitna indywidualność, poeta-prorok wyrażający uczucia i tęsknoty całego narodu, duchowy przywódca. Jego najważniejsze dzieła to m.in. "Pan Tadeusz", "Dziady", "Oda do młodości", a także Sonety Krymskie i Liryki Lozańskie. Konrad Wallenrod jest uznawany za najważniejsze dzieło romantyczne. Ukazany w nim został obowiązek wobec ojczyzny, przekonanie, że istotną rolę może odegrać nieprzeciętna jednostka. Poeta przedstawił tragizm narodu, który usiłuje wałczyć o wolność ojczyzny, ukazał walkę drogą podstępu, ale wiedział, że zdrada demoralizuje. "Konrad Wallenrod" przez ukształtowanie dokonań i wyborów głównego bohatera niesie w sobie przesłanie o konieczności podporządkowania działania dobru ojczyzny, nic więc dziwnego, że w narodzie nękanym niewolą, w którym ideały miłości do ojczyzny i walki narodowowyzwoleńczej stały na piedestale wartości, książka została przyjęta z tak wielkim uznaniem. Znaczenia utworu dla literatury polskiego romantyzmu nie sposób przecenić, a badacze wskazują także na wpływ powieści poetyckiej Mickiewicza na inne literatury europejskie, na przykład na słowacką wersję tego gatunku. Jest to dzieło, które inicjuje typ literatury romantycznej, który można nazwać nurtem prometejsko-patriotycznym. Głównym tematem tego nurtu jest zagadnienie walki o niepodległość kraju, a problem ten zdominuje problematykę kolejnych dzieł epoki.
III część "Dziadów" jest wyrazem najgłębszych patriotycznych uczuć, obrazem cierpienia narodu w niewoli oraz obrazem walki z zaborcą, czyli zewnętrznym wrogiem kraju. Zawierają również wzór osobowy Polaka – patrioty, Mesjasza narodu, który przewodzi Polsce, dążąc do jej dobra i wolności. Także zawarty w utworze mesjanizm narodowy, w którym Polska jawi się jako Chrystus narodów, jest przesłanką do nazwania tego dzieła uniwersalnym. Dziady zawierają również ponadczasowy konflikt dobra ze złem, który reprezentują m.in. anioły i diabły, polscy patrioci i rosyjska arystokracja. Dziady są więc wyrazem i manifestem prawdziwego patriotyzmu oraz wiary w niezniszczalną moc narodu i jego wolność.
"Pan Tadeusz" to najbardziej znane i najbardziej charakterystyczne działo Adama Mickiewicza. Poeta odmalował w nim obraz „utraconej ojczyzny” - ukochanej Litwy, „kraju lat dziecinnych”, do którego tęsknił przebywając na emigracji. Napisany regularnym 13-zgłoskowcem poemat nawiązuje w formie i tematyce do gatunku eposu, choć pierwotnym założeniem Mickiewicza nie było stworzenie dzieła o takiej przynależności gatunkowej. Utwór stopniowo rozrastał się pod jego piórem aż do monumentalnego, bo składającego się aż z dwunastu ksiąg. Można zastanawiać się, czy dzieło wielkiego wieszcza narodowego trafiło – zgodnie z jego zamierzeniami - „pod strzechy”. Nie ma chyba dzisiaj Polaka, który nie słyszałby o tym utworze. Mimo to wielu jest takich, którzy go nie czytali – a na pewno warto przebrnąć przez dziewiętnastowieczną składnię i leksykę po to, aby rozkoszować się przygodami polskiej szlachty, tak barwnie odmalowanymi w utworze.
Aby zrozumieć znaczenie dzieł tego poety dla polskiego romantyzmu należy odwołać się nie tylko do jego twórczości, ale także do utworów literackich nawiązujących do jego dzieł. Mickiewicz był duchowym przywódcą naszego narodu w okresie niewoli. Zagrzewał Polaków do walki o niepodległość, sławił poświęcenie dla ojczyzny, bohaterstwo, piętnował zaś ugodowość wobec zaborców oraz zdradę własnego narodu. Poszukiwał wciąż najskuteczniejszych form (metod) walki, a po klęsce listopadowej przekonywał jednoznacznie o potrzebie walki ogólnonarodowej. Propagował ideę uwolnienia i uwłaszczenia chłopów i upatrywał w tym akcie możliwość pozyskania ich do walki o niepodległość. Mickiewicz nie skupiał się na dziejach własnego narodu, lecz rozumiał i popierał dążenia innych narodów do wolności, co potwierdza jego stosunek do Rosjan oraz ideę zawarte w "Trybunie Ludów". Nie tylko słowem poetyckim, lecz także własnymi czynami poeta dowiódł umiłowania wolności, buntu przeciwko wszelkiej tyranii. Potwierdzeniem siły oddziaływania poezji Mickiewicza są "Syzyfowe prace" Stefana Żeromskiego i "Latarnik " Sienkiewicza, gdzie jest ukazany wpływ "Pana Tadeusza " i "Reduty Ordona" na przeżycia i postawy bohaterów tych dzieł. Mickiewicz wniósł do naszej literatury wiele nowych wartości do których należą: nowe gatunki literackie, ludowość, orientalizm oraz historyzm. Dramat Sławomira Mrożka "Śmierć porucznika" już w tytule nawiązuje do utworu Mickiewicza „Śmierć pułkownika”. Ten tekst romantyczny mówi o śmierci Emilii Plater – bohaterki powstania listopadowego – która stała się sławna właśnie ze względu na wiersz Mickiewicza. Sama sceneria i rekwizyty jednoznaczne kierują nasze rozważania na kontekst dramatu Mickiewicza – nie chodzi jednak o hołd złożony wieszczowi – Mrożek ironizuje, wyszydza. Język jakim mówią postaci jest z jednej strony stylizacją, a nawet dosłownym cytatem z Mickiewicza, natomiast pojawiają się ironizujące współczesne wtrącenia „filologiczne katusze”, „odmęt idei”. Należy zauważyć, że Mrożek podważa wartość mitów romantycznych (bohaterowie nie są prawdziwi, zostali przekształceni w wyobraźni poety), a także wartość poezji romantycznej, której młodzież nie rozumie i uczy się jej z obowiązku, traktując to jak cierpienie i karę. Utwory Mickiewicza są po dzień dzisiejszy wzorem pięknej i poprawnej polszczyzny. Stworzone przez niego wzorce nadal trwają w polskiej obyczajowości, a dzieła które tworzył pomagały tworzyć naszą tożsamość narodową. Jego dzieła są ogromna skarbnicą wzorców osobowych oraz motywów literackich, które po dziś dzień są wykorzystywane przez twórców kolejnych epok.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz